คณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

โครงการบูรณาการความร่วมมือเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้และความคิดเห็นต่อการขับเคลื่อนการดําเนินงานของ คณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

วันศุกร์ที่ ๒๖ กันยายน ๒๕๖๘ 

เวลา ๐๙.๐๐ น. เป็นต้นไป 

ณ โรงแรมเพชรรัตน์ อําเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด

เอกสารบรรยายสรุป: การประชุมคณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ (กรอ.) กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง

บทสรุปสำหรับผู้บริหาร

เอกสารฉบับนี้สังเคราะห์ประเด็นสำคัญจากการประชุมคณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ (กรอ.) กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง (ร้อยแก่นสารสินธุ์) ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อแลกเปลี่ยนแนวคิดและกระตุ้นการพัฒนาเศรษฐกิจในกลุ่มจังหวัด โดยมุ่งเน้นการถอดบทเรียนจาก "ร้อยเอ็ดโมเดล" ภายใต้วิสัยทัศน์ "ร้อยเอ็ด เมืองแห่งความสุข"

ประเด็นสำคัญที่ได้จากการประชุมสรุปได้ดังนี้:

1. การขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยสองเสาหลัก: จังหวัดร้อยเอ็ดใช้ยุทธศาสตร์สองเสาหลักในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ คือ การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ และ เกษตรกรรมมูลค่าสูง การท่องเที่ยวประสบความสำเร็จอย่างสูงจากการสร้างแลนด์มาร์กใหม่คือ หอโหวด 101 และกิจกรรมเสริมอย่าง Zipline ซึ่งสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวและสร้างรายได้ให้จังหวัดได้อย่างเป็นรูปธรรม ในขณะที่ภาคเกษตรกรรมยังคงเป็นรากฐานสำคัญ โดยมีข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาเป็นผลิตภัณฑ์เรือธง แต่ยังเผชิญความท้าทายด้านการตลาดและการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่า

2. ความสำคัญของความร่วมมือรัฐ-เอกชน: มีการเน้นย้ำตลอดการประชุมว่าความสำเร็จในการพัฒนาเกิดขึ้นได้จากความร่วมมือที่แข็งแกร่งระหว่างภาครัฐและเอกชน ภาคเอกชนถูกมองว่ามีความคล่องตัวและคิดนอกกรอบได้ดีกว่า ในขณะที่ภาครัฐมีบทบาทในการสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐาน อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดด้านกฎระเบียบและกลไกงบประมาณของภาครัฐยังเป็นอุปสรรคสำคัญที่ทำให้โครงการดีๆ หลายโครงการไม่สามารถเกิดขึ้นได้ จึงมีข้อเสนอให้ภาครัฐเพิ่มความยืดหยุ่นและเปิดช่องให้เอกชนสามารถเข้าถึงงบประมาณเพื่อการพัฒนาได้โดยตรง

3. โครงสร้างพื้นฐานเป็นปัจจัยแห่งอนาคต: โครงการพัฒนาระบบโลจิสติกส์ที่สำคัญ เช่น การขยายรันเวย์สนามบินร้อยเอ็ดเพื่อรองรับเที่ยวบินนานาชาติ และโครงการรถไฟทางคู่ที่ผ่านกลุ่มจังหวัด ถูกมองว่าเป็นโอกาสสำคัญที่จะยกระดับศักยภาพทางเศรษฐกิจของทั้งภูมิภาค โดยภาคเอกชนได้เริ่มเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนี้แล้ว

4. ความท้าทายที่ต้องเผชิญร่วมกัน: กลุ่มจังหวัดยังคงเผชิญความท้าทายหลายมิติ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ เช่น ความผันผวนของราคาสินค้าเกษตร การเข้าถึงแหล่งทุนของ SME และการแข่งขันเพื่อดึงดูดการลงทุน และในด้านสังคม เช่น ปัญหายาเสพติดและการขาดแคลนแรงงานฝีมือ ซึ่งต้องอาศัยการแก้ไขปัญหาอย่างบูรณาการ

5. ทิศทางกลุ่มจังหวัดสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน: การประชุมสรุปทิศทางในอนาคตว่ากลุ่มจังหวัดต้องเปลี่ยนจากการทำงานแบบต่างคนต่างทำ มาสู่การ "มุ่งเป้า โฟกัส และทำต่อเนื่อง" โดยหาจุดเด่นร่วมกันและแบ่งบทบาทของแต่ละจังหวัดให้ชัดเจน เช่น การสร้างเส้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยง (ไดโนเสาร์, Wellness) การพัฒนาคลัสเตอร์เกษตรมูลค่าสูง และการใช้ประโยชน์จากที่ตั้งทางภูมิศาสตร์เพื่อเป็นศูนย์กลางโลจิสติกส์

--------------------------------------------------------------------------------

ภาพรวมและวัตถุประสงค์การประชุม

การประชุมคณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ (กรอ.) กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง ครั้งที่ 5/2568 (หรือครั้งที่ 6 ประจำปีงบประมาณ 2568) จัดขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาและแลกเปลี่ยนความรู้ แนวคิด และข้อมูลในการพัฒนากระตุ้นเศรษฐกิจของกลุ่มจังหวัด ซึ่งประกอบด้วยจังหวัดร้อยเอ็ด ขอนแก่น มหาสารคาม และกาฬสินธุ์ (ร้อยแก่นสารสินธุ์) การประชุมมีผู้เข้าร่วมกว่า 120 คนจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ เอกชน ประชาสังคม และมีการถ่ายทอดสดผ่านช่องทางออนไลน์

กิจกรรมสำคัญในการประชุม:

* ปาฐกถาพิเศษ: หัวข้อ "การขับเคลื่อนการพัฒนาจังหวัดเพื่อมุ่งสู่การเป็นร้อยเอ็ด เมืองแห่งความสุข"

* การสัมมนา: หัวข้อ "ร้อยเอ็ด เมืองแห่งความสุข การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ และการเกษตรกรรมอย่างยั่งยืน สู่การพัฒนาในอนาคตของกลุ่มจังหวัดฯ"

* การประชุม กรอ. กลุ่มจังหวัด: เพื่อหารือทิศทางการดำเนินงานและแผนงบประมาณ

* การศึกษาดูงาน: ณ หอโหวด 101 จังหวัดร้อยเอ็ด เพื่อศึกษาปัจจัยความสำเร็จในการพัฒนาเศรษฐกิจเขตเมือง

ประเด็นหลัก: "ร้อยเอ็ด เมืองแห่งความสุข" ต้นแบบการพัฒนา

วิสัยทัศน์ "ร้อยเอ็ด เมืองแห่งความสุข" ถูกนำเสนอในฐานะกรอบแนวคิดหลักในการพัฒนาจังหวัด โดยเป็นคำที่จดจำง่ายและครอบคลุมมิติการพัฒนาในหลายด้าน ทั้งเศรษฐกิจ สังคม และความมั่นคง ซึ่งสอดคล้องกับ 5 ประเด็นยุทธศาสตร์การพัฒนาจังหวัด ดังนี้:

1. เกษตรมูลค่าสูง: เน้นการเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าเกษตรหลัก โดยเฉพาะข้าวหอมมะลิ

2. การท่องเที่ยวสร้างสรรค์: พัฒนาแหล่งท่องเที่ยวและบริการเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวและสร้างรายได้

3. การพัฒนาสังคม: ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน เช่น โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน และการพัฒนาฝีมือแรงงาน

4. ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม: มุ่งเน้นการจัดการทรัพยากรอย่างยั่งยืน เช่น โครงการบ่อบาดาลพลังงานแสงอาทิตย์เพื่อการเกษตร

5. ความมั่นคง: การบริหารจัดการเพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน และการแก้ไขปัญหายาเสพติด

การวิเคราะห์ตัวขับเคลื่อนและยุทธศาสตร์ทางเศรษฐกิจ

การเสวนาได้ฉายภาพการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของจังหวัดร้อยเอ็ดซึ่งมีพื้นฐานจากสองเสาหลักที่สำคัญ

เสาหลักที่ 1: การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์และภาคบริการ

ภาคบริการเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจหลักของจังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นสัดส่วนเกือบ 80% ของ GPP จังหวัด โดยมีกลยุทธ์ที่น่าสนใจดังนี้:

* การสร้างแลนด์มาร์กใหม่ (New Landmark): หอโหวด 101 ซึ่งเป็นหอชมเมืองรูปทรงโหวด เครื่องดนตรีประจำจังหวัด กลายเป็นแม่เหล็กดึงดูดนักท่องเที่ยวที่ประสบความสำเร็จอย่างสูง

  * สถิติ: ตั้งแต่เปิดทำการ มีนักท่องเที่ยวเข้าชมแล้วกว่า 2 ล้านคน สร้างรายได้ค่าบัตรกว่า 82 ล้านบาท

* การสร้างกิจกรรมดึงดูด (Activity-based Attraction): การติดตั้ง Zipline โรยตัวจากชั้น 34 ของหอโหวด ระยะทาง 350 เมตร ซึ่งได้รับการสนับสนุนงบประมาณจาก อบจ.ร้อยเอ็ด ถือเป็นนวัตกรรมที่สร้างกระแสและความตื่นเต้น ทำให้นักท่องเที่ยวอยากกลับมาเยือน

  * สถิติ (หลังเปิดตัว 24 ส.ค.): มีผู้เล่นแล้วกว่า 4,000 คน สร้างรายได้ประมาณ 700,000 บาท

* การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการท่องเที่ยว: เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีแผนโครงการต่อเนื่องเพื่อยกระดับเมือง เช่น:

  * การสร้างถนนและทางเท้ารอบคูเมือง เพื่อเปิดพื้นที่หน้าวัดบูรพาภิราม

  * โครงการถนนวัฒนธรรม 5 แยกสายน้ำผึ้ง

  * การพัฒนาพื้นที่สระแก้วให้เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจ

* โครงการในอนาคต:

  * พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำเค็ม (Saltwater Aquarium): โครงการก่อสร้างส่วนต่อขยายสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ คาดว่าจะเริ่มในปี 2569 ถือเป็นแห่งแรกในภาคอีสาน

  * เที่ยวเมืองทิพย์แบบสมจริง 360 องศา: โครงการใช้เทคโนโลยี AI เพื่อสร้างประสบการณ์ท่องเที่ยวเสมือนจริงในสถานที่ต่างๆ ทั่วจังหวัดร้อยเอ็ด เสนอของบประมาณปี 2570

เสาหลักที่ 2: เกษตรมูลค่าสูง

แม้ภาคเกษตรจะมีสัดส่วน GPP น้อยกว่าภาคบริการ แต่ยังคงเป็นรากฐานสำคัญของประชากรส่วนใหญ่ในจังหวัด โดยมีแนวทางการพัฒนาดังนี้:

* ผลิตภัณฑ์เรือธง: ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา ซึ่งมีชื่อเสียงระดับโลก เป็นจุดแข็งที่สำคัญที่สุด

* การเพิ่มมูลค่า (Value Addition): มีความพยายามในการนำข้าวหอมมะลิไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น แป้ง ขนม และเครื่องสำอาง เพื่อเพิ่มมูลค่า

* กรณีศึกษา: กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านโพนฮาด: เป็นตัวอย่างของความสำเร็จในการทำเกษตรแบบพึ่งพาตนเอง

  * จุดเด่น: ทำการเกษตรโดยไม่ใช้สารเคมี, ได้รับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์และ GAP

  * ปัจจัยความสำเร็จ: เกิดจากความร่วมมือของคนในชุมชน, การทำงานอย่างต่อเนื่องของหน่วยงานราชการ และการเปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ("ไม่เป็นน้ำเต็มแก้ว")

* ความท้าทาย:

  * การตลาด: เกษตรกรยังขาดความชำนาญในการหาช่องทางการตลาด โดยเฉพาะช่องทางออนไลน์

  * ทักษะทางธุรกิจ: กลุ่มวิสาหกิจชุมชนขาดทักษะด้านการบริหารจัดการและเอกสารทางบัญชี ทำให้การพัฒนาเป็นไปได้ช้า

  * ราคาสินค้าเกษตร: ความผันผวนของราคาเป็นปัญหาหลักที่กระทบรายได้ของเกษตรกรโดยตรง

บทบาทสำคัญของความร่วมมือภาครัฐและเอกชน

ประเด็นเรื่องความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนเป็นหัวใจสำคัญที่ถูกกล่าวถึงโดยผู้ร่วมเสวนาทุกฝ่าย

นายชูศักดิ์ ราชบุรี (รองผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด) ได้ให้ความเห็นไว้อย่างน่าสนใจว่า: "เวลาภาครัฐคิด...มันมีกรอบของข้อระเบียบกฎหมายเอาไว้...แต่ภาคเอกชนเนี่ย เขาคิดได้แล้วก็ทำได้...มันก็จะสำคัญอยู่ที่ภาคเอกชนเป็นหลัก" ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นในการปฏิรูปกลไกการทำงานภาครัฐให้มีความยืดหยุ่นและส่งเสริมการทำงานของเอกชนมากขึ้น

โครงสร้างพื้นฐานและการเชื่อมโยงในฐานะปัจจัยเอื้ออำนวย

การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานถูกมองว่าเป็นกุญแจสำคัญในการปลดล็อกศักยภาพของกลุ่มจังหวัดในอนาคต

* การคมนาคมทางอากาศ: โครงการขยายรันเวย์สนามบินร้อยเอ็ดจาก 2,100 เมตร เป็น 2,990 เมตร เพื่อรองรับเครื่องบินขนาดใหญ่และเที่ยวบินระหว่างประเทศ

* การคมนาคมทางราง: โครงการรถไฟทางคู่ (สายบ้านไผ่-มุกดาหาร-นครพนม) ซึ่งจะผ่านพื้นที่กลุ่มจังหวัด จะเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญด้านโลจิสติกส์และการขนส่งสินค้าเกษตรและอุตสาหกรรม

* การคมนาคมทางถนน: จังหวัดร้อยเอ็ดได้พัฒนาถนน 4 เลนเชื่อมต่อไปยังอำเภอต่างๆ เกือบครบทุกเส้นทาง ทำให้เป็นศูนย์กลางการเชื่อมโยงไปยังจังหวัดอื่นในภาคอีสานได้สะดวก

ความท้าทายและทิศทางในอนาคตสำหรับกลุ่มจังหวัด

การประชุมได้สรุปความท้าทายและข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเพื่อการพัฒนาในอนาคต ทั้งในระดับจังหวัดและกลุ่มจังหวัด

ความท้าทายหลัก:

1. ด้านเศรษฐกิจ: การแข่งขันดึงดูดการลงทุน, การเข้าถึงแหล่งทุนของ SME, การพัฒนาสินค้าท้องถิ่นให้ตรงตามความต้องการของตลาด

2. ด้านแรงงาน: การย้ายถิ่นฐานของแรงงาน ทำให้เกิดการขาดแคลนแรงงานฝีมือในภาคการผลิตและบริการ

3. ด้านสังคม: ปัญหายาเสพติดที่ยังคงฝังรากลึกในชุมชน และความยากในการสร้างอาชีพให้ผู้ที่ผ่านการบำบัด

ข้อเสนอแนะและทิศทางในอนาคต:

* เปลี่ยนกระบวนทัศน์การทำงาน: กลุ่มจังหวัดต้องเลิกทำงานแบบ "ต่างคนต่างทำ ทำคนละเรื่อง ทำไม่ต่อเนื่อง" และหันมาทำงานแบบ "มุ่งเป้า โฟกัส และทำต่อเนื่อง"

* สร้างความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์: แต่ละจังหวัดในกลุ่มต้องหาจุดเด่นและแบ่งบทบาทกันทำ เพื่อสร้างพลังร่วม (Synergy) เช่น:

  * การท่องเที่ยว: สร้างเส้นทางท่องเที่ยวไดโนเสาร์เชื่อมโยง (ร้อยเอ็ด-กาฬสินธุ์-ขอนแก่น)

  * เกษตรและอาหาร: พัฒนาคลัสเตอร์เกษตรอินทรีย์และอาหารปลอดภัย

  * สุขภาพ: ยกระดับสู่การเป็นศูนย์กลาง Wellness Tourism โดยใช้จุดแข็งของแต่ละจังหวัด

* ภาครัฐต้องเป็นผู้อำนวยความสะดวก: รัฐต้องลดขั้นตอนและกฎระเบียบที่เป็นอุปสรรค เพื่อทำให้การค้าการลงทุนสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น

* พัฒนาทักษะแรงงาน: จำเป็นต้องมีการ Upskill และ Reskill แรงงานให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดในยุคดิจิทัล